رعایت ادب توحیدی در گفتار
بانیِ بنای توحید و یگانه پرستی، حضرت ابراهیم خلیل الرّحمان علیه السلام در معرفی پروردگار جهانیان می فرماید:
الَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ1 آن کس که مرا آفریده و همو راهنماییم مى‌کند
وَالَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَیَسْقِینِ2 و آن کس که او به من خوراک مى‌دهد و سیرابم مى‌گرداند
وَإِذَا مَرِ‌ضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ3 و چون بیمار شوم او مرا درمان مى‌بخشد
وَالَّذِی یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ4 و آن کس که مرا مى‌میراند و سپس زنده‌ام مى‌گرداند
وَالَّذِی أَطْمَعُ أَن یَغْفِرَ لِی خَطِیئَتِی یَوْمَ الدِّینِ5 و آن کس که امید دارم روز پاداش، گناهم را بر من ببخشاید
حضرت ابراهیم علیه السلام در نهایت ادب، خلقت، هدایت، مرگ و حیات و حتی سیر کردن، سیراب کردن و شفا دادن را نیز کار خدا می داند. در نگاه او، آب، غذا، و دارو وسیله است و نمی تواند مستقلا منشا اثر باشد.
بانیِ بنای توحید و یگانه پرستی، حضرت ابراهیم خلیل الرّحمان علیه السلام در معرفی پروردگار جهانیان می فرماید:
الَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ1 آن کس که مرا آفریده و همو راهنماییم مى‌کند
وَالَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَیَسْقِینِ2 و آن کس که او به من خوراک مى‌دهد و سیرابم مى‌گرداند
وَإِذَا مَرِ‌ضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ3 و چون بیمار شوم او مرا درمان مى‌بخشد
وَالَّذِی یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ4 و آن کس که مرا مى‌میراند و سپس زنده‌ام مى‌گرداند
وَالَّذِی أَطْمَعُ أَن یَغْفِرَ لِی خَطِیئَتِی یَوْمَ الدِّینِ5 و آن کس که امید دارم روز پاداش، گناهم را بر من ببخشاید
حضرت ابراهیم علیه السلام در نهایت ادب، خلقت، هدایت، مرگ و حیات و حتی سیر کردن، سیراب کردن و شفا دادن را نیز کار خدا می داند. در نگاه او، آب، غذا، و دارو وسیله است و نمی تواند مستقلا منشا اثر باشد.
زیبایی کلام حضرتش وقتی دو چندان می شود که بیماری را که نقص و شرّ است و به امور عدمی بر می گردد، به خودش نسبت می دهد و می گوید:
وَ إِذَا مَرِ‌ضْتُ (چون بیمار شوم) و نمی گوید:
وَ إِذَا أمرَِضَنی (و چون بیمارم کرد)
در مقابل شیطان خبیث و ملعون وقتی از درگاه پروردگار رانده شد، اغوا و گمراه کردن را به خدا نسبت می دهد:
قَالَ رَ‌بِّ بِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْ‌ضِ وَلَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ6
پروردگارا، به سبب آنکه مرا گمراه ساختى، من [هم گناهانشان را] در زمین برایشان مى‌آرایم و همه را گمراه خواهم ساخت.
تذکر به خودم: در گفتار و کردارم چقدر ادب توحیدی را رعایت می کنم؟ جملاتی مثل
- خدا بد نده
- خدا برای هیچکس این روزها رو نیاره
- چرا دادی که حالا بخوای بگیری
- چرا من؟
- این چه بلایی بود که نازل کردی؟
و امثال این جملات که گاه از سر جهل و نادانی به زبان میاریم و خدایی را که منشا و مبدا هرگونه خیر و نیکی است اینگونه خطاب می کنیم، با تعالیم توحیدی حضرت ابراهیم علیه السلام و پیامبر اکرم صلوات الله علیه هم خوانی دارد؟!7
_______________________________________________________________
منابع:
1-5: سوره مبارکه شعرا، آیات 78-81
6: سوره مبارکه حجر، آیه 39
7: توضیح آنکه هرچیزی که از هستی برخوردار است، نیکوست، درحالیکه شرّ و سیئه که نازیباست، هرگز مخلوق خدا نیست، بلکه نعمت های الهی بعد از نازل شدن، با سوء اختیار خود مکلّف و استفاده ناصحیح از آن، به شر و ناپسندی تبدیل می شود؛ به عبارت دیگر، آنچه از خدا نازل می شود، شرّ نیست، بلکه بشر آن را آلوده می کند یا با در نظر گرفتن برخی ملاحظات، آن را شر می پندارد.
8: تفاسیر آیات برگرفته از کتاب "ادب فنای مقربان، آیت الله جوادی آملی، جلد دوم، صفحه