یَا أَیُّهَا الرَّ‌سُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّ‌بِّکَ ۖ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِ‌سَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ
اى پیامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنى پیامش را نرسانده‌اى. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد. (مائده/67)
چرا خداوند به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: خدا تو را از آسیب مردم مصون نگه می دارد؟ آیا پیامبر از مردم می ترسید؟ از نیروی نظامیشان هراسناک بود و واهمه داشت مبادا بر او غلبه کنند و ابلاغ پیامش ناتمام بماند؟
کمی به عقب برگردیم:
فَإِذَا حِبَالُهُمْ وَعِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِن سِحْرِ‌هِمْ أَنَّهَا تَسْعَىٰ / فَأَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُّوسَىٰ
پس ناگهان ریسمانها و چوبدستى‌هایشان، بر اثر سِحْرشان، در خیال او، [چنین] مى‌نمود که آنها به شتاب مى‌خزند / و موسى در خود بیمى احساس کرد. (طه/66 و 67)
امام علی علیه السلام در تحلیل ترس حضرت موسی می فرماید: موسای کلیم برای خود نترسید، ترس وی از این بود که جاهلان پیروز شوند و مردم را به گمراهی بکشانند. هراس حضرت موسی از ضعف فکری مردم بود که نکند نتوانند بین سحر ساحران و معجزه او تفاوتی قائل شوند.
ترس پیامبر خاتم نیز از این بود که مردم نتوانند تشخیص دهند که ولایت علی بن ابی طالب علیه السلام در روز غدیر، حکم خدا و نصب الهی است و هرگز سخن از امارت و سلطنت و موروثی کردن خلافت در میان نیست.
این آیات نشان می دهند که پیامبران و امامان چقدر از خطر جهل و نادانی برای امت خود در هراس بودند. موسی کلیم الله که به فرمان خدا بی درنگ از دریا عبور می کند و پیامبر اکرم که از رویارویی تن به تن با دشمنان در میدان نبرد، نمی هراسد، اینچنین از جهل امتش نگران است.
و خداوند چنین بشارت می دهد که « وَاللَّـهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» ؛ یعنی کاری میکنم که طرز فکر مردم دگرگون شود و مردم کار تو را توطئه نپندارند و تو را متهم نکنند. همچنان که به موسای کلیم بشارت داد: «لَا تَخَفْ إِنَّکَ أَنتَ الْأَعْلَىٰ» (طه/68)
سوالی که اینجا به ذهن متبادر می شود این است که اگر بر اساس آیه بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّ‌بِّکَ، ولایت و امامت علی بن ابی طالب علیه السلام از طرف خدا و پیامبر اکرم بیان و ابلاغ شده بود، به مقتضای آیه الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا مِن دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ (مائده/3)، هیچکس قدرت انکار یا تغییر آن را نداشت و همه آن را می پذیرفتند، پس چون امت آن را نپذیرفت، معلوم می شود که امامت او، دستور خدا و پیامبر نبوده است.
پاسخ آن است که خداوند نفرمود امروز کافران و منافقان از دین شما نومید شدند، بلکه تنها سخن از نومیدی کافران (مسیحیان، یهودیان و بت پرستان) است. و خطر نفاق و جنگ داخلی بین گروه های مسلمین بر اثر اختلاف، همچنان باقی است. این آیه بیانگر این است که اگر امروز شاهد اختلاف و جنگ و تفرقه در امت اسلام هستیم، بر اثر ضعف و نفاق در درون جوامع اسلامی است. چرا که در روز اکمال دین، خداوند کافران را از براندازی دین اسلام مایوس کرده است. خطر نفاق که هنوز هم جامعه مسلمانان را تهدید می کند.1
+ بنظرم رسید در روز عید غدیر که بزرگترین عید مسلمانان هست، یادآوری برای خودم و دوستانم باشه که آیات ولایت و تفسیر اونهارو با موشکافی بیشتری مطالعه کنیم. إن شاء الله از خطر جهل که پیامبر اکرم صلوات الله علیه از آن برای امتش در هراس بودند دور باشیم و بصیرت چراغ راهمون باشه.
تفسیر آیات برگرفته از کتاب شمیم ولایت، آیت الله جوادی آملی
پیشنهاد مطالعه: کتاب "شمیم ولایت در آثار آیت الله جوادی آملی" که به طور خاص به موضوع ولایت می پردازد، کتابی است که از آثار معظم له در طول سالهای متمادی که به این موضوع اختصاص داشته، برداشت و منتشر شده است. این کتاب شامل دو بخش و ده فصل به شرح زیر است:
